چکیده:

منطقه مورد مطالعه که در استان مرکزی در 221 کیلومتری جنوب غربی تهران واقع شده است؛ و بخشی از چهارگوش قم می باشد، از نظر سنگ شناسی سنگهای آتشفشانی و نفوذی بخش اعظم منطقه را در برگرفته اند. سنگهای آتشفشانی فوق متعلق به ائوسن بوده و دارای ترمهای مختلف سنگی شامل آندزی بازالت، آندزیت، تراکی آندزیت، داسیت و ریولیت می باشند. سنگهای نفوذی منطقه شامل شامل دیوریت، دیوریت کوارتز دار، تونالیت و گرانودیوریت هستند. به لحاظ سنی سنگهای ولکانیکی متعلق به ائوسن و سنگهای نفوذی بعد از ائوسن میانی و احتمالاً با توده های نفوذی مشابه در منطقه ساوه هم سن اند. به لحاظ کانی شناسی هر دو نوع سنگهای نفوذی و خروجی دارای پلاژیوکالز، فلدسپات آلکالن، کوارتز، کلینو پروکسن و بیوتیت هستند. بلورهای آمفیبول با حاشیه سوخته از خصوصیات بارز سنگهای ولکانیک منطقه می باشد که نشان دهنده عدم تعادل ترمودینامیکی در ماگمای در حال صعود بوده است. از نظر پتروگرافی سنگه ی خروجی بیشتر دارای بافتهای پورفیری و میکرولیتی بوده در حالی که سنگهای نفوذی دارای بافتهای گرانولار و پرتیتی می باشند.

از نظر ژئوشیمیایی و پترولوژیکی تغییرات عناصر اصلی، ضریب تفریق و عناصر کمیاب نسبت به سیلیس بررسی شده که همگی پدیده تفریق از طریق تبلور ماگمایی را تائید می نمایند. براساس نمودارهای پترولوژیکی سنگهای ماگمایی منطقه اعم از خروجی و نفوذی ماهیت کالکوآلکالن و در مواقعی توله ایتی را نشان می دهند. و سنگهای ولکانیکی در محدوده آندزیت کوهزایی قرار میگیرند. تشابه سنگهای ولکانیک و پلوتونیک و وابستگی مکانی و زمانی نزدیک به هم این سنگها این احتمال را که سری های ولکانیک و پلوتونیک منطقه از نظر ماگمایی خاستگاه تکتونیکی یکسان داشته اند را تقویت میکند.