یادداشت؛

افزایش جمعیت، کاهش شدید منابع آب شیرین و تنوع غذایی از جمله عوامل تأثیرگذار بر روی بحران آب هستند.

امروزه اکثر متخصصین منابع آب  و حتی عموم مردم به  تغییرات اقلیمی و بحران آب به عنوان یک از اساسی‌ترین بحران‌های دنیای امروز اذعان دارند  و در بیشتر مکالمات روزمره شاهد بحث درباره تغییر در نوع و زمان بارشها در میان مردم هستیم.

از طرفی برخی با این باور که دولتها موظف هستند آب مورد نیاز جامعه را تأمین کنند سعی می کنند دغدغه های فکری خود را در خصوص بحران کمبود آب کاهش دهند و برخی دیگر بر این باورند که کمبود دسترسی به منابع تأمین آب از جدیت بیشتری برخوردار است و تغییر اقلیم و کمبود آب دو بحران غیرقابل انکار جامعه امروزی است.

 در شرایط فعلی که منابع تأمین آب شرب در بسیاری از نقاط دنیا به شکل محسوسی کاهش پیدا کرده دولتها مجبور هستند سرمایه و زمان بیشتری را جهت تأمین این ماده گرانبها اختصاص دهند که همین امر چالش‌های بسیاری را پیش روی مدیران در رسیدن به اهداف توسعه پایدار قرار داده است. ازطرفی هم افزایش چشمگیر جمعیت جهان، تغییر در رژیم‌های غذایی مردم، تحول در استانداردهای زندگی و عدم تناسب در توزیع منابع آب با ساختارها و تراکم های جمعیت این چالش ها را چند برابر کرده است.

متاسفانه اکثر مردم آگاهی لازم را از میزان آب مصرفی خود در طول روز را نداشته و این احساس را دارند که احتمالا آب مصرفی شخص همان میزان آبی است که در دسترس اوست و مستقیما استفاده مینماید حال آنکه کلیه محصولات مصرفی این شخص اعم از خوراک ، پوشاک و فضای سبز محیط اطراف زندگی و سایر خدمات مورد استفاده شخص که به آب نیاز دارد نیز سهمی در آن خواهد داشت بطوریکه مصرف سرانه هر فرد روزانه برای موارد ذکر شده  بطور متوسط بین 3 تا 5 هزار لیتر در شبانه روز است  که اگر بخواهیم با سرانه 1300 متر مکعب در سال برای مصرف آب لحاظ نماییم  3600 لیتر خواهد شد  البته این مقدار تابعی از رژیم غذایی ، منطقه آب و هوایی و سرعت و قابلیت دسترسی به آب و نوع محصولات کشاورزی  و فرهنگ مصرفی منطقه خواهد بود.

 در حالیکه مردم کره زمین بخصوص کشور ایران با کمبود شدید آب دست و پنجه نرم می‌کنند،  آگاهی رسانی از وضعیت منابع آب در دسترس و لزوم حفظ آن برای آیندگان  و تامین نیازهای حداقلی باید از اولویت های اصلی باشد  و لزوم حفاظت از منابع آب و اجرای سند ملی آب و کشت محصولات استراتژیک از مهمترین دغدغه همه دولت ها .

تغییر رژیم غذایی و وابستگی به تنوع محصولات باعث خواهد شد کشورهایی در آینده توانایی پیشرفت داشته باشند که بتوانند با حفاظت از منابع آب جهت کاشت  محصولات استراتژیک و اساسی مواد غذایی و پر مصرف  وابستگی خود را به واردات اینگونه محصولات کاهش دهند. لذا در این برهه که با کاهش منابع آب و تغییر اقلیم مواجه هستیم رسانه ها بایستی ضمن آگاهی رسانی عمومی و افزایش فرهنگ مردم، زمینه لازم جهت همکاری مصرف کنندگان را فراهم آورند.

به گفته کارشناسان 30 درصد مواد غذایی تولید شده به دلایلی همچون عدم توانایی لازم جهت رساندن به موقع محصولات به بازار، عدم تفکیک مناسب، عدم وجود کارخانه های فرآوری در نزدیکی تولید کنندگان، و.. از بین می رود و می توان گفت عملاً 30 درصد منابع آب مصرفی بدلیل عدم مدیریت تولید تا مصرف در بخش کشاورزی که عمده ترین مصرف کننده ( حدود 80 درصد منابع آب ) می باشد از بین رفته است به عبارت دیگر یعنی  حدود 30 میلیارد مترمکعب از منابع آب از دست می رود.

در بخش مصرف نیز بدلیل عدم فرهنگ سازی مناسب در فروش، خرید و مصرف محصولات در خانواده ،  بطور میانگین 10 درصد مواد غذایی به صورت دورریز از بین می رود که این به معنای از بین رفتن 40 درصد از سهم سرانه هر فرد بطور متوسط خواهد بود و این میزان حجمی معادل 40 درصد جمعیت فعلی کشور           می باشد.

در پایاین مواردی چون شناخت کامل وضعیت  منابع آبی و شفاف سازی در خصوص حجم منابع آب قابل استحصال و در دسترس به مردم، تبیین راههای درست مصرف کردن و بهینه مصرف کردن در کلیه بخشها با ایجاد انگیزه در مرتبه ابتدایی و سخت گیری مجدد در مراحل بعد و افزایش روشهای بازدارندگی جهت مصرف بهینه با این رویکرد که آب مصرفی هر کدام از بخشهای تولید مربوط به عموم است نه شخص و یا مزرعه خاص، کشت های فرا سرزمینی و قرارداد های بلند مدت با کشورهای همسو و پر آب جهت تولید محصولات پر آب بر، شفاف کردن هزینه  های استحصال منابع آب برای مردم  و مصرف کنندگان در کلیه بخش ها از لحاظ یارانه های دولتی، ایجاد کارگاه‌های کوچک فرآوری محصولات غذایی و تبدیلی جهت جلوگیری از ازیبن رفتن محصولات از نظر سهولت دسترسی و افزایش ارزش افزوده محصولات جهت مصرف و صادرات، ا یجاد سردخانه ها و سالن های کوچک در اطراف مناطق مختلف بخصوص حاشیه خطوط اصلی ترابری اعم از جاده ای و ریلی جهت تسریع در انتقال محصولات و  افزاایش مدت زمان نگهداری و توزیع در زمان مناسب مورد نیاز، جلوگیری از خام فروشی محصولاتی که توانایی افزایش ارزش افزوده بلحاظ نیاز بازار های صادراتی داشته و در مقابل الزام صادر کننده به واردات محصولات پر آب بر در مقابل صادرات، جلوگیری از ساخت و سازهای تفرجگاهی و تفریحی در اراضی مستعد کشاورزی که بعلت داشتن آب و هوای مناسب بیشترین بازدهی و بهره دهی از منابع آب و تولید محصولات را دارند و جلوگیری از تغییر الگوی کشت بلحاظ ایجاد باغات و تغییر زمان فصول آبیاری و فشار برداشت از منابع آب در فصول گرم بالاخص تابستان ( افزایش سطح باغات بدلیل سوء استفاده جهت فروش برای مناطق تفرجگاهی ) و ایجاد سازکار قانونی جهت کنترل مجوزهای صادره از منابع آب بخصوص منابع آب زیرزمینی برای ابطال یا مدت زمان بهره برداری ویا تمدید آن بر اساس شرایط زمانی و مکانی به عنوان  پیشنهادات جهت تبیین بحران کم آبی ارائه می شود.