منابع آب ، یکی از سرمایه های ملی در هر کشوری به شمار می آید به طوری که بسیاری ، شکوفایی اقتصادی و اجتماعی جامعه را در گرو استفاده بهینه از آن می دانند. حفظ منابع آب های زیرزمینی در حالی از اهمیت بسیاری برخوردار است که در سال های اخیر به دنبال بروز پدیده خشکسالی ، شاهد افت شدید آب های سطحی و زیرزمینی در کشور به ویژه در مناطق گرمسیری همچون استان مرکزی هستیم و این عامل خود بر شدت استفاده از آب های زیرزمینی افزوده است.
در این بین دوستداران محیط زیست و کارشناسان منابع آب های زیرزمینی با تاکید بر کنترل برداشت های بی رویه از آب زیرزمینی استان مرکزی ، در رابطه با چرایی این مهم می گویند که در گذشته تبادل آب زیرزمینی با سطحی به نحوی بود که در برخی آبخوان ها ، آب زیرزمینی خروجی داشت و به سطح زمین می آمد اما در حال حاضر تقریبا سطح آبخوان ها به قدری افت داشته که چنین اتفاقی نمی افتد. در چنین شرایطی استان مرکزی از یک سو به دلیل کم بودن میزان تغذیه از طریق جریان های سطحی و نزولات جوی و بهره برداری زیاد از سوی دیگر ، به شدت آسیب پذیر و با کمبود حجم ذخایر آبی مواجه شده است. این امر علاوه بر اینکه باعث پایین رفتن سطح آب در سفره های زیرزمینی شده موجب تغییر کیفیت منابع آب زیرزمینی نیز گردیده است. بنابراین به سراغ سیدجلال شاهرخ معاون حفاظت و بهره برداری شرکت سهامی آب منطقه ای مرکزی رفتیم تا اطلاعات بیشتری در این خصوص داشته باشیم.
وی گفت: استان مرکزی از نظر تخلیه منابع آب در سطح کشور در جایگاه هفت و از نظر تعداد منابع آب در جایگاه 13 قرار دارد. وی در ادامه در رابطه با جایگاه استان مرکزی در زمینه منابع آبی در کشور اظهار داشت: این استان هر ساله با کسری مخازن آبی روبه رو بوده و بطور متوسط در این خصوص در جایگاه هشتم کشوری قرار دارد.
شاهرخ با بیان این مطلب که به طور متوسط همه ساله با کسری 150 میلیون مترمکعبی در مخازن آبی استان مرکزی مواجه هستیم ، در رابطه با اقدامات صورت گرفته برای جلوگیری از کاهش منابع آب های زیرزمینی در استان اظهار داشت: در راستای تحقق این مهم اجرای تحول در مدیریت منابع آب در دو بخش ، اقدامات سازه ای و غیرسازه ای برای کند شدن روند کاهش و جبران بخشی از افت فعلی در دستور کار قرار گرفته است. به گفته این مقام مسئول ، اقدامات سازه ای ، شامل ساخت سدها و اجرای پروژه های تغذیه مصنوعی منابع آب های زیرزمینی است به طوری که در این طرح سعی می شود با مهار و جمع آوری روان آب های سطحی به تغذیه مصنوعی منابع آبی پرداخته و تا حدی افت فعلی جبران شود. معاون حفاظت و بهره برداری شرکت سهامی آب منطقه ای مرکزی در رابطه با اقدامات غیر سازه ای نیز بیان کرد: جلوگیری از حفر چاه های غیر مجاز ، برداشت اضافه از چاه های مجاز ، نصب کنتورهای هوشمند آب و برق ، توقیف همه دستگاه ها و ادوات حفاری غیرمجاز ، به روز رسانی پروانه بهره برداری صادره با توجه به وضع فعلی آبخوان ها و کاهش آبدهی چاه های دارای پروانه با توجه به شرایط خشکسالی و کسری مخزن موجود و اطلاع رسانی و فرهنگ سازی در میان جامعه بهره بردار به منظور ایجاد فرهنگ مصرف بهینه آب از جمله اقدامات انجام شده در این راستا است.
توقیف 62 دستگاه حفاری غیرمجاز در استان مرکزی
شاهرخ تصریح کرد: از ابتدای سال 1392 تاکنون با تلاش شبانه روزی اکیپ های گشت و بازرسی حفاظت منابع آب در سطح استان و همکاری بی شائبه مقامات سیاسی ، قضایی و انتظامی در مجموع 62 دستگاه انواع مختلف ادوات حفاری مشتمل بر 18 دستگاه حفاری غیرمجاز تراکتوری ، 10 دستگاه حفاری کششی و 34 دستگاه بالابر ، چکش کمپرسوری و چرخ چاه توقیف و به انبار شرکت سهامی آب منطقه ای مرکزی منتقل شده است. وی با اشاره به اینکه با حضور به موقع اکیپ های گشت و بازرسی حفاظت منابع آب و همکاری مأموران وظیفه شناس نیروی انتظامی با متخلفان و متجاوزان به منابع آب برخورد شد ، تصریح کرد:در حال حاضر 16 اکیپ بازرسی ، یک تکنسین و یک راننده و یک ماشین مزدا دو کابین بر این چاه های حفاری غیرمجاز نظارت دارند. وی همچنین اظهار داشت: با اقدامات صورت پذیرفته در مجموع از هدر رفت بیش از 17 میلیون مترمکعب از منابع ارزشمند آب زیرزمینی در دشت های بحرانی استان مرکزی جلوگیری شده است.
