روابط عمومی و فرهنگ سازی (آموزش کشاورزان و بهره برداران)

6- آموزش کشاورزان و بهره برداران:

سهم مصرف آب در استان ما در بخش های مختلف به این صورت است که: 91 درصد در بخش کشاورزی، چهاردرصد در بخش صنعت، پنج درصد در بخش شرب. ملاحظه می کنید که بخش کشاورزی بزرگترین و مهمترین مصرف کننده آب به شمار می رود.به دلیل عدم وجود بارندگی کافی در کشورمان، تامین آب مورد نیاز بخش های مختلف، بیشتر از طریق برداشت آب از سفره های زیرزمینی صورت می پذیرد.به طوری که حدود 85% آب مصرفی استان از منابع آب زیرزمینی تامین می گردد.متاسفانه در حال حاضر علی رغم پیشرفت های قابل توجه تکنولوژی؛ کشاورزی در استان ما اغلب به شیوه کاملاً سنتی و اغلب نادرست صورت می گیرد که باعث هدر رفتن بیش از 70 درصد آب در بخش آبیاری مزارع می شود.

آبیاری مزارع به روش غرقابی و طراحی غیر اصولی سیستم های آبیاری تحت فشار باعث هدر رفتن آب شده و منابع آب زیرزمینی را بیش از پیش با بحران مواجه می سازد.از مهمترین چالش های مرتبط به آبیاری در بخش کشاورزی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• به کارگیری روش غرقابی در آبیاری مزارع که باعث هدر رفتن بخش زیادی از آب می گردد.
• کشت گیاهانی که با وضعیت اقلیمی و آب و هوایی منطقه هم خوانی ندارد، به عنوان مثال کشت گیاهانی که نیاز به آب زیادی دارند در مناطق خشک و نیمه خشک باعث افزایش بهره برداری از منابع آب می شود.
• استفاده از کانالهای خاکی برای انتقال آب از منبع آب تا مزرعه مورد نظر سبب تبخیر و نفوذ حجم زیادی از آب در طول مسیر انتقال شده در نتیجه باعث پایین آمدن بازده آبیاری می شود.
• عدم آشنایی کشاورزان سنتی از شیوه های نوین کشاورزی و عدم بکارگیری بذرهای اصلاح شده با عملکرد بالا، سبب پایین بودن میزان برداشت محصولات می گردد.
• در حال حاضر در اکثر مناطق برای برداشت بیشتر، زمین های کشاورزی هر ساله چندین بار کشت می شوند، به این ترتیب استفاده از منابع آب نیز چند برابر می شود.
• به طور کلی عدم مدیریت صحیح در انتقال و مصرف آب در مزارع و زمینهای کشاورزی و همچنین عدم آگاهی کشاورزان از وضعیت بحرانی منابع آب باعث برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی شده است.

 با این اوصاف استفاده بهینه از منابع آبی به عنوان یک منبع ملی و محرک اصلی در کشاورزی زمانی امکان‌پذیر است که سه اصل عمده‎؛ کارایی مصرف آب، عدالت در توزیع آب و حفظ تعادل بوم شناختی و زیست‌محیطی رعایت شود. البته اجرای این اصول و تحول در این بخش بدون حضور آموزش و ترویج امری بعید به نظر می‌رسد زیرا بهره‌وری صحیح از منابع و تکنولوژی‌های مدرن در بخش کشاورزی هنگامی میسر است که واحدهای بهره‌بردار آموزش کافی را دیده باشند و فرهنگ‌سازی لازم در جامعه کشاورزی به منظور ارتقای ضریب بهره‌وری آب ایجاد شده باشد، قابل توجه است که موفقیت در این راستا و دستیابی به منافع و منابع ملی خواستار یک مشارکت مردمی و همکاری جمعی می‌باشد زیرا مشارکتهای مردمی با هدف بهینه‌سازی مصرف، معمولا در تصمیم‌سازی تصمیم‌گیران در پروژه‌ها و سیاستگذاری‌های عمومی متجلی می‌شود و با تغییر در زیرساختهای فیزیکی و صرفه‌جویی در مصرف آب و کاربرد روشهای نوین در آبیاری و توسعه زراعتهای دیمی شرایط مطلوبی را حاصل می‌نماید.

براین اساس و با توجه به اهمیت صرفه جویی در مصرف آب در بخش کشاورزی روابط عمومی شرکت آب منطقه ای مرکزی به عنوان دبیر کارگروه اطلاع رسانی، آموزش و فرهنگسازی طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی تلاش نموده با اجرای برنامه هایی همچون برگزاری همایش هایی تحت عنوان همایش های "آب و آینده" در شهرستانهای مختلف، 120نشست دوره ای با بهره برداران منابع آب و کشاورزان، تهیه بروشور و اقلام آموزشی، و... اطلاعات و آگاهی های لازم و آموزش های مورد نیاز را در اختیار این گروه هدف قرار دهد.