مقاله؛
آب هوشمند و هوشمندسازی آب، در دنیای پرشتاب و پرسرعت امروزی که همه امکانات بشری هوشمند شده اند و تبادل اطلاعات در علوم و صنایع مختلف با سرعت فزاینده ای انجام می پذیرد، جای خالی آن بسیار به چشم می خورد و همه از آن نگران هستند که آیا آب هوشمند خواهد شد یا نه؟
خشکسالی های متمادی و افت شدید آبهای زیرزمینی و سطحی از یک طرف، تقاضا برای آب از سوی دیگر، اهمیت و ارزش ذاتی آب را بسیار بالا برده و جایگاه آن را در جهان کنونی بسیار حساس کرده است و لازمه هوشمندی آب را بیش از پیش مورد توجه قرار داده است چرا که همه امکانات جامعه بشری به سوی هوشمندی گام برداشته اند الا آب.
آب نیز باید هوشمند شود تا در این تقابل جهانی، پیروز میدان باشد و اگر نه نابودی بسیاری از شهرها و روستاها و زمینهای کشاورزی و صنایع و محیط زیست و... را شاهد خواهیم بود.
احتمالا شما هم واژه دولت الکترونیک، مدارس هوشمند،لوازم خانگی هوشمند، کارخانه ، اداره ، ماشین ،خانه و یا ساختمان هوشمند، شهرو کشور هوشمند و ده ها واژه هوشمند دیگر را شنیده اید.
همه به خوبی می دانیم که وقتی موضوع هوشمندسازی آب در میان باشد منظور استفاده از برخی پارامترها و ابزارها به منظور ساده تر کردن و حرفه ای تر کردن روش استفاده ومدیریت بهینه منابع آب در کشور است.
در عصر فناوری و اطلاعات هم به راحتی می توان به این نتیجه رسید که هوشمند کردن بسیاری از فعالیت ها از جمله مدیریت منابع آب مساوی است با استفاده از بهترین و سریعترین برنامه ها و روش هایی که مبتنی بر ابزارهای فناوری و اطلاعات، ما را به اهداف ازپیش تعیین شده برای آینده منابع آب کشور می رساند.
در نتیجه به صورت کلی در ساده ترین تعریف، هوشمندسازی آب یعنی استفاده از تکنیک ها و ابزارهای فناوری و اطلاعات به منظور مدیریت منابع آب، ادراه صحیح امور، ساده سازی فعالیت ها، ارتقا سبک زندگی، حرفه ای تر شدن کارها و فعالیت ها، مدیریت تولیدات کشاورزی، سرعت بخشیدن به امور، انجام کار صحیح، کاهش مصرف انرژی و بصورت کلی استفاده حداکثری از کیفیت و سرویس هایی که می توان از فناوری اطلاعات در راستای شاخص ها و فاکتورهای مدیریت قطره به قطره منابع آب از آن بهره گرفت.
اما این هوشمندسازی آب نیاز به بستر دارد، این بستر می تواند یک ابزار کوچک مانند تلفن همراه باشد که در خدمت افراد در می آید و یا می تواند یک شهر و یا کشور باشد که با یک دکمه کاری را انجام دهدکه پیاده سازی هر یک از عملیات های فناوری اطلاعات در مدیریت منابع آب می تواند ما را وارد دنیای بی انتهای هوشمند سازی آب کند و اینجاست که با واژه ای به نام آب هوشمند مواجه می شویم،که فواید زیادی را به همراه دارد و عمومی ترین این فواید را می توان بصورت زیر بر شمرد:
با این توضیحات باید گفت دلیل هوشمندسازی بسیاری از امورهمچون مدیریت منابع آب کشور، تلاش برای بالا بردن پایداری منابع آب در کشور است و اهمیت بالا بودن کیفیت زندگی است که باعث شده تا سیاست گذاران ، مدیران، مسئولان ،جامعه شناسان و تمامی عوامل دخیل در ایجاد کیفیت زندگی باید تلاش کنند تا با استفاده از فناوری اطلاعات موضوعی به نام "هوشمندسازی آب" در جامعه نهادینه شود و تمامی برنامه ها، سیاست ها و عملیات های اجرایی در جامعه به همین منظور به سمت هوشمند سازی حرکت کند و اگر این کار انجام نشود در آینده ای نه چندان دور شاهد عقب ماندگی و فروپاشی مدیریت بهینه منابع آب با توجه به شرایط اقلیمی کشور خواهیم بود.
دولت ها ، شرکت ها، خدمات، ساختمان ها، مدارس،صنعت و کشاورزی، بیمارستان ها، محیط زیست و... تمامی موضوعات داخل یک اجتماعی به نام شهر ، استان و کشور، اگر به سمت هوشمندسازی آب نروند محکوم به شکست و نابودی خواهند بود. اگر جامعه با این عوامل همراه نشود تردید نداشته باشید که یک جامعه عقب مانده خواهد بود، جاهایی که هوشمند نشوند تردید نکنید که بی نظمی ، سوءاستفاده و هرج و مرج در آنها بیداد خواهد کرد، مثلا مدارسی که هوشمند نشوند چیزی برای ارائه به دانش آموزان و دانشگاه ها برای دانشجویان ندارند و به همین ترتیب خانه هایی که هوشمند نشوند نمی توانند رفاهی برای ساکنان خود داشته باشند و در نتیجه اگر مدیریت منابع آب هوشمند نشود کشوری پر از تنش آبی با کمترین بهروری از منابع آبی و رویارویی با بدترین شرایط را خواهیم داشت.
حال با توجه به مفهوم گسترده هوشمندسازی مدیریت منابع آب می توان به یک نتیجه کلی رسید و آن هم اینکه اگر از موضوعی به نام کشور هوشمند سخن به میان می آید به این مفهوم است که ساختارهای اجرای آن در هر بعد قابل اجرا هستند ، به همین دلیل باید فرهنگ هوشمند کردن آب را گسترش داد و فراموش نکنیم که علم و دنیای پیرامون ما در حال تجربه یک تحول عظیم است که باید با رویکرد منصفانه و به دور از اغراق گفت حضور در این دنیا و همراهی با آن به یک ضرورت مبدل شده است.
امروزه مفهوم دور کاری، خرید انلاین، مسیر یابی اینترنتی، گفتگوی تصویری و بسیاری دیگر از این مفاهیم نمونه های از هوشمندسازی هستند که خیلی راحت پذیرفته شده اند و هر روز بر این مفاهیم افزوده می شود و با شکل گیری مفهوم شهر هوشمند و در کنار آن مفاهیم دیگر از جمله خانه هوشمند و حمل و نقل هوشمند و یا مدرسه هوشمند می بینیم که اخیرا موضوعاتی دیگر مانند بیمارستان هوشمند، صنعت هوشمند، تولید هوشمند، کسب و کارهوشمند نیز هر روز بیشتر به وجود می آیند و حال اینکه جای خالی آب هوشمند بسیار به چشم می خورد.
شاید باور این موضوع دیگر غیر ممکن نباشد که دنیای هوشمند را باید دیگر پذیرفت و هر روز با این هوشمند های جدید باید همراه شد و جامعه هوشمند، قطعا موفق ترین جامعه دنیای کنونی خواهد بود ،چرا که هوشمند سازی های امروزی وارد دنیاهایی شده اند که باور کردن انها بسیار دشوار است و هر روز که با این مسیر همراه نباشیم بیشتر دیر خواهد شد..
همه میدانند ماهیت آب بر اساس واکنشهاست، یعنی در مقابل هرگونه رفتاری واکنش نشان می دهد و نظام مولکولی آن شکل می گیرد که این خود نشان از هوشمندی بسیار بالای آب می باشد . آیا تکنولوژی های امروزی توانسته است به آن دست یابد و تمام واکنشها و تجزیه و تحلیل ها و خلاصه تاریخ چند میلیون ساله چرخه آب در جهان را به تصویر بکشد.
در پایان باید گفت آب از زمان بارش و بعد در زمان نگهداری و جمع آوری در سدها و بندها، رودخانه ها، خطوط انتقال، میزان تولید، میزان مصرف در بخشهای مختلف شرب، صنعت و کشاورزی، میزان پساب، میزان ذخیره آن در سفره های آبهای زیرزمینی و آبهای سطحی و خلاصه در یک کلام چرخه آب باید هوشمندسازی شود و از زمانی که بخار تبدیل به یک قطره شده و در کشور می بارد و در نهایت دوباره به شکل بخار به ابر تبدیل می شود، باید برای هر قطره آن و در هر ثانیه یک برنامه علمی بهره وری حداکثری بر اساس مدیریت بهینه منابع آب در بخشهای مختلف شرب، کشاورزی، صنعت و محیط زیست طراحی،سازماندهی و اجرا گردد. دیگر زمان آن رسیده هر قطره آب از زمان تولید، تا مصرف و تا بازچرخانی آن، لحظه به لحظه رصد شود و از نظر کیفی و کمی و موارد مورد استفاده و از نظر مقدار آبی که ذخیره می شود مورد تجزیه و تحلیلهای علمی و کارشناسی قرار گیرد ، چرا که به آب دیگر به عنوان یک کالا ی کم ارزش نمی توان نگاه کرد، بلکه کالایی است که زیر بنای اصلی پیشرفت و حیات کشور و زیر بنای جوامع شهری و روستایی، تولیدات بی شمار کشاورزی، صنعتی و حیات محیط زیست را به دنبال دارد و در یک کلام آب، محور سرآمدی و پیشرفت کشورها در بازار رقابت جهانی خواهد بود.
منابع مطالعاتی و تحقیقی:
- کتاب بررسی فرهنگ آب و آبیاری استان مرکزی
- کتاب کاریز در ایران و شیوه های سنتی بهره گیری از آن
- مطالعه پایان نامه ها و سایت های مرتبط با موضوع
- مصاحبه ها و منابع خبری مرتبط با موضوع
